Kara başlı iskete (Carduelis spinus)
Kara başlı iskete (Carduelis spinus), ispinozgiller (Fringillidae) familyasından, yarı göçmen bir ötücü kuş türü. 06.06.2006 tarihli, 4 numaralı Çevre ve Orman Bakanlığı Merkez Av Komisyonu kararıyla koruma altına alınmıştır. Türkiye'de avlanması, ölü ya da canlı bulundurulması ve nakledilmesi yasaktır.
Özellikleri
11-12,5 cm boylarında, ufak kafalı ve kısa çatal kuyrukludur. Koyu renkli kanatlarındaki sarı ya da sarımtırak beyaz kontrastlı motiflerden ve floryalarda olduğu gibi, kuyruk kenarlarının sarı kök bölümünden tanınır; gövde kenarları boyuna koyu beneklerle bezelidir. Sarı ya da sarımtırak beyaz büyük örtü telekleri, kanat açıldığında görünen kanat şeridini oluşturur. Eylül ayından itibaren, erkek kara başlı isketelerin gagaaltı ve takkesi siyahtır; ancak tüyler yeni ise soluk gri zıhlar takke ve gagaaltı karaltısını saklar. Kaş, gerdan ve sağrı, çizgisiz yeşilimtırak sarıdır. Dişilerde takke, yeşilimtırak gridir; sağrı, yeşile çalan sarımtırak beyaz ve belli belirsiz zıhlıdır. Genç kara başlı isketelerin sırtı boz, kafası oldukça soluk tonlarda ve zıhlı olur.
Yaşam ve beslenme
İğneyapraklı ve karışık ormanlarda, özellikle ladin ormanlarında yaşar. Beslenmek için kızılağaç ve huş ağaçlarının ince dallarına konarak, keten kuşları gibi bunların tohum ve kediciklerini yer. Bu yüzden çoğu zaman keten kuşu gruplarıyla beraber gözlemlenirler. Bitki bitlerini, köpüklü ağustos böceklerini, yaprak pirelerini, sivrisinekleri, testereli arıları ve hemiptera türü birçok başka böceği avlarlar. Kendileri ise, çoğu zaman atmacalar için yem teşkil eder.
Yarı göçmen bir kuş olan kara başlı iskete, kışı Orta ve Güney Avrupa'da geçirir, kimi seneler daha kuzey bölgelerde de kalabilir. Kışın, oldukça büyük sürüler halinde toplaşırlar. Hareketli bir kuştur; yuvalama döneminde bile sık yer değiştirir. Ürkek sayılmaz, yuvasını çoğu zaman ladinlerin yüksek dallarına yapar.
Ötüşü
Temas seslenişi: Islıklı, biri pesleşen diğeri tizleşen benzer iki heceden oluşur, tilö ve tlüi; uçuş halindeki kümelerde bunlar birbirine karışırlar. Uçuş ya da beslenme halindeki kuşlar boğuk ve krepitan bir tetete sesi çıkarırlar. Ötüşü: Akışkan bir cıvıltı ve tril dizisiyle taklitlerden oluşur; ara ara bu dizi, uzayan titreşik seslerle bölünür.
Dağılımı
Asya'nın bir bölümü ile Avrupa'da yaşayan bu kuşlar Türkiye'nin yalnız Karadeniz Bölgesi'nde ürer, kışın ve göç sırasındaysa hemen her yerde görülür. Sabit nüfuslar, İskoçya, Batı İrlanda, İskandinavya'nın güney kıyıları, Orta ve Kuzeydoğu Avrupa, Alpler, Pireneler, Balkanlar ve Kafkaslarda görülür. Kışın batıda Fas'a, doğuda İsrail ve Sina Yarımadası'nın kuzeyine kadar kadar yayılırlar.
Nüfus yayılımı, Avrasya topraklarında 10.000.000 km²'lik bir alanı kaplar. Avrupa nüfusları, 20.000.000 ila 36.000.000 birey arasında tahmin edilmektedir (BirdLife International 2004).
Kara başlı iskete (Carduelis spinus), ispinozgiller (Fringillidae) familyasından, yarı göçmen bir ötücü kuş türü. 06.06.2006 tarihli, 4 numaralı Çevre ve Orman Bakanlığı Merkez Av Komisyonu kararıyla koruma altına alınmıştır. Türkiye'de avlanması, ölü ya da canlı bulundurulması ve nakledilmesi yasaktır.
Özellikleri
11-12,5 cm boylarında, ufak kafalı ve kısa çatal kuyrukludur. Koyu renkli kanatlarındaki sarı ya da sarımtırak beyaz kontrastlı motiflerden ve floryalarda olduğu gibi, kuyruk kenarlarının sarı kök bölümünden tanınır; gövde kenarları boyuna koyu beneklerle bezelidir. Sarı ya da sarımtırak beyaz büyük örtü telekleri, kanat açıldığında görünen kanat şeridini oluşturur. Eylül ayından itibaren, erkek kara başlı isketelerin gagaaltı ve takkesi siyahtır; ancak tüyler yeni ise soluk gri zıhlar takke ve gagaaltı karaltısını saklar. Kaş, gerdan ve sağrı, çizgisiz yeşilimtırak sarıdır. Dişilerde takke, yeşilimtırak gridir; sağrı, yeşile çalan sarımtırak beyaz ve belli belirsiz zıhlıdır. Genç kara başlı isketelerin sırtı boz, kafası oldukça soluk tonlarda ve zıhlı olur.
Yaşam ve beslenme
İğneyapraklı ve karışık ormanlarda, özellikle ladin ormanlarında yaşar. Beslenmek için kızılağaç ve huş ağaçlarının ince dallarına konarak, keten kuşları gibi bunların tohum ve kediciklerini yer. Bu yüzden çoğu zaman keten kuşu gruplarıyla beraber gözlemlenirler. Bitki bitlerini, köpüklü ağustos böceklerini, yaprak pirelerini, sivrisinekleri, testereli arıları ve hemiptera türü birçok başka böceği avlarlar. Kendileri ise, çoğu zaman atmacalar için yem teşkil eder.
Yarı göçmen bir kuş olan kara başlı iskete, kışı Orta ve Güney Avrupa'da geçirir, kimi seneler daha kuzey bölgelerde de kalabilir. Kışın, oldukça büyük sürüler halinde toplaşırlar. Hareketli bir kuştur; yuvalama döneminde bile sık yer değiştirir. Ürkek sayılmaz, yuvasını çoğu zaman ladinlerin yüksek dallarına yapar.
Ötüşü
Temas seslenişi: Islıklı, biri pesleşen diğeri tizleşen benzer iki heceden oluşur, tilö ve tlüi; uçuş halindeki kümelerde bunlar birbirine karışırlar. Uçuş ya da beslenme halindeki kuşlar boğuk ve krepitan bir tetete sesi çıkarırlar. Ötüşü: Akışkan bir cıvıltı ve tril dizisiyle taklitlerden oluşur; ara ara bu dizi, uzayan titreşik seslerle bölünür.
Dağılımı
Asya'nın bir bölümü ile Avrupa'da yaşayan bu kuşlar Türkiye'nin yalnız Karadeniz Bölgesi'nde ürer, kışın ve göç sırasındaysa hemen her yerde görülür. Sabit nüfuslar, İskoçya, Batı İrlanda, İskandinavya'nın güney kıyıları, Orta ve Kuzeydoğu Avrupa, Alpler, Pireneler, Balkanlar ve Kafkaslarda görülür. Kışın batıda Fas'a, doğuda İsrail ve Sina Yarımadası'nın kuzeyine kadar kadar yayılırlar.
Nüfus yayılımı, Avrasya topraklarında 10.000.000 km²'lik bir alanı kaplar. Avrupa nüfusları, 20.000.000 ila 36.000.000 birey arasında tahmin edilmektedir (BirdLife International 2004).
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder